(Door Edwin Boers)
De meeste Friezen zijn positief over het toerisme in eigen provincie. Vooral in de Zuidwesthoek klinken ook zorgen om de groeiende druk op de natuur.
‘Natuur, rust en ruimte worden belangrijk bevonden door veel inwoners. Dat perspectief moet niet uit het oog verloren worden’, waarschuwt Planbureau Fryslân deze maand in een onderzoek naar de ervaringen met toerisme.
Ruim de helft van de 2552 ondervraagde respondenten vindt dat toerisme vooral voordelen heeft. De positieve effecten op de economie en werkgelegenheid worden zelfs door 86 procent genoemd. Verder zegt 61 procent dat het toerisme hen trots maakt op de eigen provincie.
‘Zorgen om natuur’
Toch zijn er ook kanttekeningen bij het groeiend aantal toeristen in Friesland. In de Zuidwesthoek vindt 16 procent van de inwoners dat er te veel toeristen hun kant uit komen. Van alle Friezen maakt 22 procent zich zorgen om beschadigingen in de natuur door de recreatieve druk.
Wietze de Vries en Klaas Haringa snappen dit goed. Zij zitten in het bestuur van stichting Griene Dyk Natuurlijk, die strijdt voor de natuurwaarden ten westen van de Snitser Mar, bij de Potten. Toerisme hoeft geen probleem te zijn, ,,sa lang as minsken mar respekt ha foar de natuer’’, zegt Haringa.
Dat valt soms tegen, blijkt als ze een stukje over de Griene Dyk bij De Potten lopen. Al gauw draagt De Vries een opgeraapt blikje in zijn hand en Haringa trekt een plastic fles uit het gras. Veel afval belandt hier in de natuur.
Auto op het fietspad
Deze omgeving is ‘Natura 2000-gebied’ en heeft strenge regels, met name tussen 15 maart en 15 juli om broedende vogels te beschermen. ,,En dochs skarrelje minsken hjir dan fan de paden ôf’’, verzucht Haringa.
,,Sjoch, dêr giet wer in auto’’, wijst De Vries. De bestuurder komt illegaal over het fietspad aanrijden richting het Gerbrandygemaal. Vervelend voor langzaam verkeer, vinden de mannen: hun verzoek om een afsluiting aan te brengen voor auto’s, is door de gemeente SWF niet ingewilligd.
Even later bereiken ze het vogelkijkpunt op de ‘groene heuvel’. De deur in de ondergelegen vleermuiskelder staat open, want het slot is door vandalen opengebroken. De Vries: ,,Dat ha se mei in fleks dien’’.
Klaas Haringa en Wietze de Vries
‘Aangelegd voor Sneekers’
De stichting werd afgelopen jaar opgericht toen de gemeente SWF haar ambitieplan voor recreatiegebied De Potten naar buiten bracht. ,,Dat ûndernimmers jild fertsjinje moatte, begripe wy bêst’’, zegt Haringa, maar de ‘massaliteit’ van de plannen riep weerstand op.
Onder druk van de politiek zijn er inmiddels veel scherpe kantjes afgehaald. In een ‘gebiedscommissie’ mogen belanghebbenden meepraten over een aanvaardbaar plan. Hoe dan ook is de druk op planten en dieren fors, ook door festivals en andere grote activiteiten. Doe zoiets met respect voor de wet en omwonenden, vraagt de stichting.
De Vries wijst op nog iets anders: oorspronkelijk is dit recreatiegebied aangelegd voor de inwoners van Sneek. Als commerciële partijen meer ruimte krijgen, krimpt het openbare gebied, zo wordt gevreesd. Beide argumenten leven sterk. ,,Wy ha in Facebook-side mei tûzen folgers. Dat sjocht de polityk ek.’’ Niemand kan dus meer om de stichting heen in het debat.
Zwaluw in de brandnetels
Binnen de stichting hebben verschillende natuurkenners elkaar gevonden. Ze delen hun kennis graag en willen zich inzetten voor meer natuureducatie, “om mensen bewust te meitsjen’’. zegt De Vries. De stichting heeft al verschillende natuurwandelingen georganiseerd en hiervoor bestaat veel belangstelling, merken beiden.
Er is hier dan ook veel te zien, zo blijkt tijdens het gesprek met de krant. Een roepende sperwer trekt de aandacht, overal schieten libellen, puttertjes en huiszwaluwen voorbij. ”Dat sweltsje giet dea’’, verzucht een klein meisje tegen haar vader langs de kant van de Griene Dyk. Ze wijst op een verzwakte boerenzwaluw in de brandnetels.
Hoe meer kennis mensen over de natuur hebben, des te beter houden ze zich ook aan de regels, hopen de mannen. ,”As je ut nyt kenne, kinne je der ok nyt fan houwe’’, zegt De Vries in het Sneekers.
